• Dr. Namarta Vadhera
• Puran Singh

ਸਾਰਾਂਸ਼ (Abstract) ਇਸ ਖੋਜ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਅਸੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਨਟ ਕਬੀਲੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕਰਾਗੇ। ਨਟ ਕਬੀਲੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਦਾਂ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਧੁਨਿਕ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਨਟ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ਉੱਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪਾਈ ਜਾਵੇ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਬੀਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀ ਜਾਣਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬੜੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਖੋਜ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਿਲ੍ਹਿਆ ਵਿੱਚ ਨਟ ਕਬੀਲੇ ਕਿੱਥੇ-ਕਿੱਥੇ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਨਟ ਕਬੀਲੇ ਕਿਹੜੀਆਂ- ਕਿਹੜੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਸ ਧਰਮ, ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਆਦਿ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕਰਾਗੇ। ਇਸ ਖੋਜ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਨਟ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਟ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਜਨਮ ਸਬੰਧੀ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜ, ਵਿਆਹ ਸਬੰਧੀ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਅਤੇ ਮੌਤ ਸਬੰਧੀ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਨਟ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਵਿੱਚ ਕੀ-ਕੀ ਪਰਿਵਰਤਨ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨਟ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਦਾ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਪੰਰਾਗਤ ਕਿੱਤਾ ਕਿਹੜੇ ਹਨ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿੱਤਾ ਅਪਣਾ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਨਟ, ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜ, ਕਬੀਲਾ, ਰਸਮਾਂ, ਕਲਾਬਾਜੀ ।

"Punjab de Ludhiana sahir Vich Nat Kabla da nala sabadhita riti- rivaja da samaja vigianaka adhiaina", International Journal of Emerging Technologies and Innovative Research (www.jetir.org), ISSN:2349-5162, Vol.5, Issue 10, page no.31-38, October-2018, Available :http://www.jetir.org/papers/JETIR1810786.pdf

"Punjab de Ludhiana sahir Vich Nat Kabla da nala sabadhita riti- rivaja da samaja vigianaka adhiaina", International Journal of Emerging Technologies and Innovative Research (www.jetir.org | UGC and issn Approved), ISSN:2349-5162, Vol.5, Issue 10, page no. pp31-38, October-2018, Available at : http://www.jetir.org/papers/JETIR1810786.pdf